Intel'in tekrardan çok çekirdek yarışına katıldığı 12. nesil Core Alder Lake masaüstü işlemciler 4 Kasım tarihinde satışa çıkacak. Intel ise işlemciler hakkında pek çok detay paylaştı. Alder Lake işlemciler tartışmaları da beraberinde getiren yeni bir hibrit işlemci tasarımını kullanıyor. Ayrıca işlemciler büyük oranda Windows 11'e ihtiyaç duyuyor. 2021 yılı içerisinde Intel, sadece 6 yüksek performanslı K ve KF işlemcilerini satışa sunacak. K işlemciler içerisinde grafik yongası bulunan, KF işlemciler ise grafik yongası bulunmayan daha ucuz modeller.

6 Intel Alder Lake CPU modelinden Core i9, 589 dolarlık fiyat etiketine sahip

Yeni işlemciler DDR5 ve DDR4 bellekleri aynı anda destekliyor. PCIe 5, yeni hız aşırtma özellikleri ve Intel'in çok tartışılan Termal Tasarım Gücü (TDP) konusunda değişiklikler var. Adında K olan İşlemcilerin tamamı her zaman olduğu gibi hız aşırtmayı destekliyor. Dilerseniz aşağıdaki tablo ile işlemcilerin genel özelliklerine ve fiyatlarına bir bakış atalım.

Her işlemci bir miktar performans çekirdeği (P-Core) ve verimlilik çekirdeği (E-Core) Barındırıyor. P çekirdekleri SMT'ye sahipken, E çekirdeklerinde ise işler biraz daha karışık. Bu yüzden iş parçacısı sayısı standart olmayan sayıda geliyor. Tüm işlemciler PCIe 5.0 ve depolama için 4 hat PCIe 4.0 destekliyor. DDR5 tarafında 4800 MHz, DDR4 tarafında ise 3200 MHz desteği listelenmekte. Fakat maksimum 128 GB'a kadar yalnızca DDR5 ya da DDR4 bellek takabileceksiniz. K işlemciler UHD Graphics 770 olarak adlandırılan grafik birimini içeriyor. Core i5 işlemciler için 264 dolardan başlayan fiyat etiketi, Core i9 için 589 dolara kadar ulaşıyor.

Core i9 12900K/KF

Bu karşılaştırmada Intel'in daha fazla toplam çekirdeği var fakat AMD'nin daha fazla yüksek performanslı çekirdeği bulunuyor. Güç tüketimi tarafında ise Intel ciddi şekilde AMD karşısında zor durumda. Ancak Intel DDR5 bellek desteği ve K işlemci modelinde bulunan entegre grafik birimi ile avantaj sağlamaya çalışıyor.

Core i7 12700K/KF

Fiyat olarak Core i7 40 dolar daha ucuz. Her iki işlemcide 8 performans çekirdeğine sahip fakat i7, 4 verimlilik çekirdeği ile fazladan çekirdek sunuyor. AMD tarafı kağıt üzerinde yine güç avantajını elinde bulunduruyor.

Core i5 12600K/KF

Buradaki karşılaştırmanın ana noktası performans ve verimlilik arasında olacak gibi duruyor. i5 12600K neredeyse 2 kat daha fazla TDP değeri ile elektrik konusunda son kullanıcıyı üzecek. Diğer yandan yine DDR5 desteği ve fazladan 4 enerji verimliliği çekirdeği ile i5 rekabeti yeni bir boyuta taşıymış.

Artık TDP yok

Intel şimdiye kadar sadece tek bir TDP değeri paylaşıyordu. Buradaki sorun bu değerin yanlış olması değildi. İşlemcilerin Turbo hızlarına ulaştığı zaman çok daha fazla TDP değerlerine çıkmasıydı. Teknik olarak TDP, güç tüketiminden farklı tanımlanıyor. Intel şimdiye kadar sadece işlemcilerinin temel hızlarında çalışırken ortaya çıkan TDP değerlerini garanti ediyordu. Kutu üzerinde işlemcinin 4.0 GHz turbo hızlarına ulaştığı belirtilse bile bu değerlerin TDP değeri verilmiyordu. Son yıllardaki Intel'in turbo hızlarındaki güç tüketimi gittikçe yükselmeye başladı. Bu durum işlemci dünyasına meraklı olan insanları sinirlendiriyordu.

Tüm bu karmaşa Alder Lake ile biraz olsun değişiyor. Intel artık turbo modunun "Maximum Turbo Power" adı altında güç tüketimi açısından garanti ettiği bir değeri paylaşacak. "Processor Base Power" ise her zaman olduğu gibi işlemcinin temel özelliklerin harcadığı enerjiyi temsil edecek. Örnek vermek gerekirse Core i9 12900K için Processor Base Power 125 W olarak ayarlanmış. Maximum Turbo Power değeri ise 241 W olarak.. Diğer yandan eskiden Intel işlemcilerin Turbo modda ne kadar kalabileceği bir süre ile belirtiliyordu. Her ne kadar çoğu anakart üreticisi bu süreyi ciddiye almasa ve sürenin aşılması garantiyi bozmasada böyle bir süre Intel tarafından açıklananlar arasındaydı. Artık bu süre ortadan kalkmış gibi gözüküyor. Gerçek değerleri ise testler ortaya çıkaracak.

Hibrit tasarım dezavatanjları ile geliyor

İki farklı tipte çekirdeğe sahip işlemciler yeni bir teknoloji değil. Özellikle mobil tarafta Android ve iOS için sıkça kullanılıyor. Fakat iki farklı çekirdeğe sahip bir işlemci bir bilgisayarın nasıl çalıştığını konusunda varsayımları biraz bozuyor. Temel düzeydi her CPU aynı performansa, aynı gecikmeye ve aynı bellek miktarına sahiptir. Bu durum işlemci için yazılım geliştirmeyi çok kolaylaştırır.

Arka planda çalışan ve gecikmeye çok duyarlı olmayan yazılımlar E çekirdekleri ile çalışabilir. Bu durum güç tasarrufu sağlar. Ancak bu noktada büyük bir soru ortaya çıkıyor. Bu iş yüklerinin nasıl doğru çekirdeklere yönlendirileceği? Intel bunu Thread Director ile yaptığını söylüyor. Intel'in yeni işlemcilerine dışardan baktığınızda 2 çeşit çekirdek görebilirsiniz. Fakat işler aslında böyle değil. Bildiğiniz gibi normal olarak değerlendirdiğimiz işlemciler hem çekirdeğe hem de her çekirdek için fazladan izleklere sahipler. Thread olarak adlandırılan bu izlekler işlemci performansını 2'ye katlamaz. Yani izleğe sahip olmayan bir çekirdek izlek ile %140 civarında performans verir. Intel tarafında P çekirdekleri, E çekirdekleri ve P çekirdeklerinin "hyperthreads" yani izlekleri bulunmakta. İşler bir anda daha da karıştı değil mi? Tüm bu çekirdeklerin uyumlu ve verimli şekilde çalışması için Intel, Microsoft ile ortak çalışmak zorunda.

Intel, CPU üzerine bir mikro denetleyici yerleştirmiş. Buna ise Thread Director adını veriyor.

Windows 11 bu konuda Windows 10'dan daha iyi. Çünkü Windows 10 belirli çekirdeklerin gücüne daha fazla odaklanıyor. Windows 10, E çekirdeklerinin P çekirdeklerinden daha yavaş çalıştığının farkında olsada dağıtımı Windows 11 kadar iyi yapamıyor. Intel'e göre Alder Lake işlemciler, Windows 11 ile çok daha iyi performans veriyor.

Fakat yeni Alder Lake işlemcileri Windows 11 ile kullansanız bile işler düşündüğünüz kadar yolunda gitmeyebilir. E çekirdekleri ile P çekirdekleri arasındaki geçişi belirleyen ana etkenlerden birisi odaklanma durumu. İşletim sisteminde seçilen yani aktif olan yazılım P çekirdeklerine taşınmakta. Bir pencereden diğerine tıkladığınız zaman tıkladığınız pencereye her zaman birinci öncelik vermek isteniyor. Bu durum çok fazla pencere açan ve arka planda açık olan pencerelerin performansı düşürmesini istemeyen kullanıcılar için çok mantıklı bir yaklaşım. Fakat her zaman bunu istemeyebiliyoruz. Örneğin arka planda bir render alırken ön planda farklı şeylerle uğraşılması durumunda arka plandaki render işleminin E çekirdeklerine aktarılması ile ciddi oranda yavaşlaması bir sorun. Bu tarz işlerin nasıl yapılacağı ise açıkça Microsoft'a kalmış durumda. Bu konunun çözümü olabilecek şey ise kullanıcıya yüksek performansın aktarılmasını istediği programları işletim sistemine bildirmenin bir yolu.

Peki tüm sorunlar bu kadarla bitiyor mu? Hayır. Bahsetmem gereken diğer bir konu ise DRM teknolojisi. Oyuncuların başına bela olan bu teknoloji burada da karşımıza çıkıyor. Oyun korsanlığını durdurmak için geliştirilen bu teknoloji oyunlarda performansı düşürmesiyle bilinir. Oyunların kırılmasını engellemek içinde CPU yapılanmasına büyük oranda bağlı bir teknoloji olan Denuvo, yeni P ve E çekirdekleri yüzünden sizi oyunun dışında tutmak isteyebilir. Şu anda piyasada bulunan en iyi 200 oyundan 20 si bu sorundan etkileniyor. Intel bu sorunları çözmek için Denuvo ile ortak çalıştığını söylüyor.

Sonuç

Alder Lake ile Intel çok çekirdek yarışında gerçekten rekabete dahil oluyor. Enerji tüketimi konusunda kesinlikle kullanıcı dostu olmayan yeni işlemciler, optimizasyon tarafında ise yeni sorunları beraberinde getiriyor. Şu anda Windows 11'in yeterince iyi olmadığı bir gerçek. Fakat yeni işlemcileri erkenden benimsemek isteyenlerin muhtemelen yeni Windows sürümünü de benimsemeye hazır olduklarını varsayıyorum. 

DDR5 teknolojisi çok büyük bir performans artışı sağlamıyor. Hatta belirli durumlarda geçikmedeki artıştan dolayı performans da düşüşe bile sebep verebiliyor.

Core i5 işlemcilerin bile fazladan E çekirdeğinin olması iyi bir durum. AMD'nin ise 2022 yılının birinci çeyreğinde Alder Lake'e nasıl bir cevap vereceği şimdiden merak konusu. 4 Kasım tarihinde satışa çıkacak olan yeni Alder Lake işlemcilerden bir tane almamak için neden çok. Fakat AMD'nin şu anda piyasada bulunan Ryzen 5000 serisi masaüstü işlemcilerinde fiyat indirimine gitmek zorunda olduğu kesin bir gerçek.